Каго з недзяржаўных арганізацый і як часта ўзгадваюць у публікацыях незалежныя і дзяржаўныя СМІ? На гэтае пытанне адказаў у сваім даследаванні «Праца беларускіх НДА ў масмедыя» за мінулы 2013 год журналіст Паўлюк Быкоўскі. Яно было прадстаўлена 27 студзеня ў «Арт Сядзібе» на круглым стале «НДА і СМІ: узаемныя чаканні і шляхі супрацоўніцтва», які арганізавала «Асамблея НДА».

Лідар па колькасці ўзгадак у публікацыях незалежныя і дзяржаўныя СМІ — Вольга Карач. Іх 348. Паўлюк Быкоўскі кажа:

«Думаю, гэта звязана не толькі з дзейнасцю яе арганізацыі „Наш дом“, але і яе заявай пра магчымасць удзелу ў выбарах 2015 года. Таксама паспрыялі іншыя інфармацыйныя нагоды, якія Вольга рэгулярна стварае. Трэба адзначыць, што „Наш дом“, асабліва яго гомельская філія, актыўна прысутнічае ў навінах БелаПАН, у адрозненні ад месца, дзе размяшчаецца арганізацыя (Віцебск). Гэта прыклад таго, як склаліся адносіны журналіста і прадстаўніка арганізацыі. Таму Вольга Карач і яе іцыятывы займаюць першае месца ў тых СМІ, якія даследаваліся».

На другім месцы — Алесь Бяляцкі, 259 узгадак. Аўтар даследавання гэта пракаментаваў так:

«Ён узгадваецца болей як асоба, пра якую кажуць, чым як асоба, лісты якой цытуюцца. Трэба адзначыць, што Алесь Бяляцкі адзін з нямногіх прадстаўнікоў няўрадавых праваабарончых арганізацый, які ўзгадваецца ў дзяржаўных СМІ. Прынамсі „СБ“ таксама яго ўзгадвае, хоць гэта лічаныя выпадкі».

На трэцім месцы — Улад Вялічка. Пра яго 227 узгадак як пра асобу, якая займае пэўную пасаду ў пэўных структурах, і як каментатара.

dasledavanne_pauluk_bykhouski_4

Затым у рэйтынг па колькасці ўзгадак патрапілі Уладзімір Мацкевіч — узгадваецца 69 разоў,Валянцін Стэфановіч — 59 (узгадваецца як каментатар), Таццяна Новікава — 59 (узгадваецца ў кантэксце пра дзеянні «Чарнобыльскага шляху» і як каментатар на naviny.by), Алена Танкачова — 49, Жанна Літвіна — 49, Юрый Чавусаў — 48, Андрэй Ягораў — 48, Гары Паганяйла — 41 ,Таццяна Рэвяка — 34 , Сяргей Мацкевіч — 29 (падводзіў вынікі прэміі «Чэмпіёны грамадзянскай супольнасці», таксама ўзгадвалася, што ён прысутнічаў на пэўных паседжаннях), Алег Гулак — 24 (узгадвалася, што ён прысутнічае ў той, альбо іншай дэлегацыі), Пётр Кузняцоў — 9 (узгадвалася толькі тое, што ён быў абраны на пэўную пасаду), Ірына Сухій — 4 («Чарнобыльскі шлях» і некалькі ініцыятываў, звязаных з балотамі), Сяргей Лісічонак — 4, Аксана Шэлест — 2, Яраслаў Бекіш — 2.

Паўлюк Быкоўскі зазначыў, што Жанна Літвіна часцей трапляецца ў пошуку на беларускай мове, а астатнія прозвішчы — па-руску.

З дапамогай пашыранага пошуку Google (Advanced Search) па ключавых словах Быкоўскі даследаваў сайты БелаПАН, БелТА, «Наша Ніва», «Народная воля», «Салідарнасць», naviny.by, «Советская Белоруссия», «Звязда», «Белорусы и рынок», «Белгазета» на колькаснае асвятленне ў сваіх навінах працы грамадзянскай супольнасці.

dasledavanne_pauluk_bykhouski_1

Журналіст тлумачыць вынікі даследавання:

«Інструмент гугл не з’яўляецца сапраўды навуковым, сапраўды дакладным. Ён паказвае толькі тэндэнцыі, таму могуць быць пэўныя хібы. Даследванне праводзілася не па колькасці словаў у СМІ, а па колькасці спасылак, у якіх прысутнічаюць гэтыя словы. Было шмат выпадкаў, калі іншыя персоны і ключавыя словы тычыліся іншага кантэксту. Напрыклад, НПО — гэта магло быць „научно-производственное объединение“; Нацыянальная платформа — нацыянальная платформа бізнэсу. Гэта таксама блізкае для трэцяга сектару, але ўсё ж такі іншае. Сяргей Мацкевіч — таксама у нас быў такі міністр. Таму ў некаторых выпадках гэта не так адназначна».

dasledavanne_pauluk_bykhouski_2

Паўлюк адзначае, што «ў БелаПАН значная частка навінаў закрыта для пошуку для карыстальнікаў, якія не плацяць за кантэнт. Таму будзе пэўнае скажэнне. Але ёсць naviny.by, дзе гэта і шмат што іншае прысутнічае, і таму неабходныя рэчы можна будзе параўнаць. Адразу зазначу, што беларускамоўных публікацый было мала. У гэтым ёсць пэўная хіба, бо няўрадавыя арганізацыі працуюць у беларускамоўным асяроддзі, і прэс-рэлізы адсылаюць у беларускамоўным асяроддзі. Аднак, у рускамоўным асяроддзі іх адлюстраванне падаецца скажонае, ці ўвогуле адсутнічае».

Самае вялікая колькасць узгадак на naviny.by. Там аказалася 2084 словы, якія звязаныя з грамадзянскай супольнасцю. Калі параўноўваць адкрыты кантэнт паміж БелаПАН (348 слоў) і Белта (401 слова), то яны не надта адрозніваюцца. У БелТА нават крышачку болей. Але трэба зазначыць, што гэта будуць розныя няўрадавыя арганізацыі, пра якія будзе ісці гаворка. «Наша Ніва» — 521 слова, «Народная воля» — 893 словы, што значна болей за Нашу ніву.

dasledavanne_pauluk_bykhouski_3

«Асабіста для мяне было здзіўленнем, бо падавалася, што „Наша Ніва“ будзе больш пісаць пра гэтыя тэмы. Але аказваецца, што стэрыатыпы могуць разбурацца. „Салідарнасць“ пісала крышачку меней за „Нашу Ніву“ — 445 слоў, але, затое, болей, чым усе дзяржаўныя газеты. „Звязда“ і „Савецкая Белоруссия“ пісалі прыкладна аднолькава. У іх 42 словы і 96 слоў адпаведна. „Белорусы и рынок“ — 576. Атрымалася, што „СБ“, „Звязда“ і „Белгазета“ прыкладна аднолькава нямнога ўдзялялі ўвагі праблемам трэцяму сектару», — расказаў Паўлюк Быкоўскі.

 

У выніку

Паўлюк Быкоўскі прыйшоў да высновы, што прадстаўнікі НДА ствараюць мала інфармацыйных нагодаў, калі паглядзець па публікацыям. Адпаведна, можна падумаць, што гэтыя нагоды маюць малое грамадскае значэнне і могуць быць нецікавымі для СМІ.

Прадэмакратычныя праеўрапейскія няўрадавыя арганізацыі, а таксама іх асацыяцыі, складаюць нязначную частку ад агульнай колькасці існуючых у Беларусі арганізацый.

Часцей за ўсё інфармацыйныя кампаніі праводзяцца без мэдыяпланавання і нават без прагаворвання мэтаў і задач.

Толькі нешматлікія грамадскія аб’яднанні маюць піяр-мэнэджэраў альбо прэс-сакратароў. У выніку, супрацоўніцтва з журналістамі адбываецца спарадычна, часцей за ўсё па ініцыятыве саміх журналістаў.

Лаяльныя кіруючаму рэжыму арганізацыі гэта «Белая Русь», «Беларускі патрыятычны Саюз Моладзі», а таксама дабрачынныя, сацыяльныя арганізацыі, часам эколагі, і амаль заўсёды «Ахова птушак Бацькаўшчыны» (прысутнічае і ў дзяржаўных, і недзяржаўных СМІ. І адносіны да яе станоўчыя і там, і там).

Больш падрабязна з вынікамі даследавання «Праца беларускіх НДА ў масмедыа» можна пазнаёміцца ў анлайн-прэзентацыі.

АРТ-СЯДЗIБА